Η παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου.
A. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Από σήμερα μπαίνει η Εκκλησία μας στην περίοδο του Τριωδίου (εορτάζεται περίπου 70 ημέρες πριν το Πάσχα). Είναι μια περίοδος προσευχής και μετάνοιας των χριστιανών από σήμερα μέχρι τη γιορτή του Πάσχα. Η Εκκλησία μας διαβάζει σήμερα την παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου. Θέλει να μας δείξει πως η αληθινή μετάνοια του ανθρώπου αρχίζει με την αρετή της ταπεινοφροσύνης, που τελικά οδηγεί τον άνθρωπο κοντά στο Θεό. Αντίθετα η υπερηφάνεια απομακρύνει τον άνθρωπο από το Θεό και τον οδηγεί στην αιώνια καταστροφή.
«ΕΙπεν ο Κύριος την παραβολήν ταύτην άνθρωποι δύο ανέβησαν εις το Ιερόν προσεύξασθαι, ο είς Φαρισαίος και ο έτερος τελώνης. Ο Φαρισαίος σταθείς προς εαυτόν ταύτα προσηύχετο·
ο Θεός, ευχαριστώ σοι ότι ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί ή και ως ούτος ό τελώνης· νηστεύω δις του σαββάτου, αποδεκατώ πάντα όσα κτώμαι.
Και ο τελώνης μακρόθεν εστώς ουκ ήθελεν ουδέ τους οφθαλμούς εις τον ουρανόν επάραι, αλλ' έτυπτεν εις το στήθος αυτού λέγων ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ.
Λέγω γαρ υμίν, κατέβη ούτος δεδικαιωμένος εις τον οίκον αυτού ή εκείνος· ότι πάς ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται, ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται».
|
Είπε ο Κύριος αυτή την παραβολή. Δυο άνθρωποι ανέβηκαν στο Ναό για να προσευχηθούν ο ένας ήταν Φαρισαίος και ο άλλος ήταν τελώνης. Ο Φαρισαίος στάθηκε και προσευχόταν στον εαυτό του με αυτά τα λόγια:
«Θεέ μου, σ' ευχαριστώ, γιατί εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους τους ανθρώπους, που είναι κλέφτες, άδικοι, άτιμοι ή και σαν αυτόν τον τελώνη· νηστεύω δυο φορές την εβδομάδα, δίνω το ένα δέκατο απ' όλα τα εισοδήματα μου.
Και ο τελώνης στεκόταν από μακριά και δεν ήθελε ούτε τα μάτια του να σηκώσει στον ουρανό, μόνο χτυπούσε στο στήθος του και έλεγε· Θεέ μου, συχώρεσε με τον αμαρτωλό.
Σας λέγω πως αυτός κατέβηκε στο σπίτι του συχωρεμένος παρά ο άλλος. Γιατί όποιος υπερηφανεύεται θα ταπεινωθεί, ενώ όποιος ταπεινώνεται θα ανυψωθεί.
|
Γ .ΑΝΑΛΥΣΗ - ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
1. Οι Φαρισαίοι, όπως ξέρουμε, ήταν άνθρωποι γεμάτοι εγωισμό και υπερηφάνεια. Πίστευαν στον εαυτό τους και μάλιστα νόμιζαν πως μόνον αυτοί ήταν δίκαιοι και άγιοι. Τους άλλους ανθρώπους τους περιφρονούσαν, γιατί όλους τους έβλεπαν ως αμαρτωλούς. Τέτοιοι Φαρισαίοι δεν υπήρχαν μόνο στην εποχή του Κυρίου, αλλά βρίσκονται μέχρι σήμερα. Ο Φαρισαίος της παραβολής δείχνει υπερηφάνεια και απέναντι στο Θεό. Στην προσευχή του αναφέρει τα καλά έργα του και μάλιστα περισσότερα από εκείνα που ζητούσε ο μωσαϊκός Νόμος. Στο τέλος της παραβολής ο Κύριος μας υπογραμμίζει ότι ο Θεός απόρριψε το Φαρισαίο και επομένως και τα έργα του, γιατί ήταν εγωιστής και υπερήφανος.
2. Ο Τελώνης από την άλλη μεριά προσευχόταν με σκυμμένο κεφάλι, γιατί πίστευε πως είναι πολύ αμαρτωλός. Ο Τελώνης είχε μέσα του την αρετή της ταπεινοφροσύνης. Δε δικαιολογούσε τον εαυτό του. Ζητούσε διαρκώς τη συχώρεση του Θεού: « Ο Θεός, ιλάσθητί μοι, τω αμαρτωλώ». Ο Κύριος στο τέλος της παραβολής μας λέγει πως ο Τελώνης έγινε δεκτός από το Θεό και δικαιώθηκε, δηλαδή έγινε άξιος μέτοχος της Βασιλείας των Ουρανών.
3. Η ταπεινοφροσύνη είναι η πρώτη αρετή του χριστιανού, που πρέπει να την αποκτήσει από την παιδική του ηλικία. Ταπείνωση σημαίνει να έχουμε πάντα αληθινή και σωστή γνώμη για τον εαυτό μας. Να αναγνωρίζουμε τα σφάλματα μας και τις παραλείψεις μας και να ζητούμε το έλεος και τη συχώρεση του Θεού. Γι’ αυτό και στην Εκκλησία μας παρακαλούμε αδιάκοπα το Θεό: «Κύριε ελέησον». Είναι η προσευχή των ταπεινών ανθρώπων, και ο Χριστός τελικά μας δικαιώνει και μας ανυψώνει στην πιο υψηλή θέση. Μας χαρίζει με το έλεος και τη συχώρεση του τη Βασιλεία των Ουρανών, δηλαδή να είμαστε αιώνια μαζί Του.
4. Με τέτοια ταπείνωση και σωστή προσευχή πρέπει να αρχίσουμε να ετοιμαζόμαστε στην περίοδο του Τριωδίου και της Μεγάλης Σαρακοστής. Με την κατάλληλη προετοιμασία θα μπορέσουμε να αντικρίσουμε τη σταυρική θυσία του Κυρίου μας. Να νιώσουμε την αγάπη του Χριστού, που μας την προσφέρει για να απολαύσουμε κοντά του τη σωτηρία μας. Μόνον έτσι μπορούμε να πάρουμε μέρος και στη δόξα της Αναστάσεως του Κυρίου. Η Ανάσταση θα μας οδηγήσει στην πραγματική υπερύψωση, όπως μας διαβεβαιώνει σήμερα ο Χριστός στην παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου.
Δ' ΔΙΔΑΓΜΑ:
«Ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται, ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται» (Λουκά κεφ. ιη' στίχος 14).
Ε΄ ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΚΚΛ. ΡΗΤΟΡΩΝ
«Και τι είναι τάχα η ταπεινοφροσύνη; Να έχουμε πάντα σωστή γνώση του εαυτού μας, να ξέρουμε τι είμαστε και τι δεν είμαστε. Όταν το ξέρουμε αυτό καλά, τότε βλέπουμε πως πάντα πρέπει να έχουμε μικρή γνώμη για τον εαυτό μας.» (Μητροπολίτη Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου, Λόγος Παρακλήσεως, Κοζάνη 1967).
ΣΤ΄ ΑΣΚΗΣΕΙΣ - ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Τι δείχνει με τη διαγωγή του ο Φαρισαίος;
2. Τι διδάσκεσαι από τη διαγωγή του τελώνη;
3. Τι μας διδάσκει ο Κύριος με τη σημερινή παραβολή;
Από το βιβλίο ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ, ΟΕΔΒ 1992
